Corona heeft het afgelopen half jaar ons aller levens ingrijpend veranderd. Zeker dat van degenen die zelf ziek werden of iemand in de nabije omgeving verloren. Maar ook de levens van degenen die niet of minder direct met het virus zijn geconfronteerd, namen in maart een onverwachte wending. Velen van ons gingen thuiswerken, ontdekten de natuur om ons heen en hadden ampel tijd voor introspectie. Anderen moesten vol aan de bak, in ziekenhuis of laboratorium of werden volledig opgeslurpt door Zoom of Teams.
Of met de komst van corona ook een beklijvend ‘nieuw normaal’ is ontstaan, is de vraag. Maar corona en de bijbehorende beperkingen zullen bij velen van u hebben geleid tot nieuwe filosofische of sociologische inzichten. Over hoe iets miniems (het virus is een tienduizendste van een millimeter) 7 miljard mensen zijn wil kan opleggen. Over hoe zorgvuldig – of traag – de wetenschap tot consensus komt. Over de inschikkelijkheid van de homo sapiens. Over de gretigheid van politici om hun macht op te leggen – en niet meer in te schikken. En wellicht dat de geïntensiveerde of juist opeens afwezige contacten met (klein)kinderen, (groot)ouders of anderen u tot nieuwe pedagogische dan wel psychologische inzichten hebben gebracht.
DOE MEE EN VERWERF EEUWIGE ROEM
U hebt vast en zeker eigen observaties over (de gevolgen van) corona. Het leek het bestuur van de KHMW een mooi idee om directeuren en leden van de KHMW en alumni van de Nationale DenkTank uit te nodigen om hun gedachten en inzichten op schrift te stellen, in een essay van maximaal 1.000 woorden. We maken er meteen maar een prijsvraag van. De beste drie essays worden beloond met publicatie op de website. De winnende bijdrage zal bovendien worden aangeboden aan het Nationaal Archief, dat het zal toevoegen aan de ‘hotspot’-collectie in het teken van corona. Eeuwige roem lonkt, dus!
Bij voldoende voor publicatie geschikte inzendingen bundelen we ze tot een boekje.
DE JURY
De jury van de essayprijsvraag bestaat uit KHMW-directeuren Plien van Albada, directeur/uitgever Uitgeverij Balans, Claartje Kruijff, predikant Remonstranten Naarden/Bussum en oecumenische Dominicuskerk Amsterdam, René van Rijckevorsel, bestuurslid KHMW en adjunct hoofdredacteur Elsevier Weekblad, Sander van Walsum, redacteur/commentator De Volkskrant, en Nationale DenkTank alumnus Gabriël van Rosmalen.
ESSAY INSTUREN
U kunt uw essay van max. 1.000 woorden tot en met 10 januari sturen aan secretaris@khmw.nl o.v.v. essayprijsvraag corona.
Lowlands Science is uitgeroepen tot winnaar van de Irispenning 2020 voor Excellente Wetenschapscommunicatie.
Lowlands Science krijgt de prijs onder andere omdat het, zoals in het juryrapport staat, 'een festival voor de geest is' dat op excellente wijze verwondering aanwakkert, omdat 'het idee van dit innovatieve format meesterlijk is', omdat het wonderwel lukt tienduizenden jongeren nieuwsgierig te maken en te verwonderen 'temidden van het muzikale geweld en de verleidingen van foodtrucks en barretjes, want er vormen zich lange rijen voor het doen van proefjes en het ondergaan van testjes', en omdat de jury – juist nu Lowlands 2020, in deze barre coronatijden, niet kon plaatsvinden – 'graag de schijnwerper op Lowlands Science wil zetten, in de hoop dat er in de toekomst weer veel aanstekelijke, wetenschappelijke data op het festival geoogst mogen worden'. IRISPENNING_2020_juryrapport
De prijs bestaat uit een geldbedrag van tienduizend euro, beschikbaar gesteld door de Koninklijke Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen, en een penning, vervaardigd door Jennifer Hoes.
Op maandag 5 oktober werd de prijs aan Lowlands Science uitgereikt door juryvoorzitter Louise Gunning-Schepers op de live gestreamde Avond van Wetenschap & Maatschappij in het Hodshon Huis in Haarlem.
De Irispenning voor Excellente Wetenschapscommunicatie is in 2019 in het leven geroepen door de drie door het Rijk gesteunde wetenschapsmusea: NEMO Science Museum, Rijksmuseum Boerhaave en Teylers Museum. De prijs wordt financieel gesteund door de Koninklijke Hollandse Maatschappij der Wetenschappen en de Vereniging van Universiteiten VSNU, en staat onder auspiciën van de Stichting De Avond van Wetenschap & Maatschappij die ook het podium biedt voor de prijsuitreiking op de jaarlijkse Avond van Wetenschap & Maatschappij. De eerste Irispenning ging in 2019 naar Robbert Dijkgraaf.
Lowlands Science is het wetenschapsprogramma van Lowlands, één van Nederlands grootste en bekendste festivals. Lowlands, BKB | Het Campagnebureau en New Scientist nodigen wetenschappers, universiteiten, hogescholen, onderzoeksinstituten en vakgroepen uit een onderzoeksvoorstel in te dienen om uit te voeren tijdens het festival. VPRO Tegenlicht is ook partner van Lowlands Science.
Vrijdag 18 september werd aan Dr. A.C. (Carla) Hoetink de D.J. Veegens Prijs 2020 uitgereikt voor haar proefschrift ‘Macht der gewoonte. Regels en rituelen in de Tweede Kamer na 1945’ (Radboud Universiteit Nijmegen, maart 2018). Ze ontving de prijs uit handen van Mr. J.P. (Jan Peter) Weitenberg, voorzitter van de Stichting Fonds voor Geld- en Effectenhandel en Prof. dr. L.J. (Louise) Gunning-Schepers, voorzitter van de Koninklijke Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen.
Hoetink werd voorgedragen voor de prijs door Prof. dr. C.C. (Carla) van Baalen, Prof. dr. J.Th.J. (Joop) van den Berg, Prof. dr. R.A. (Ruud) Koole, Prof. dr. W.P. (Wim) van Meurs en Prof. mr. L.F.M. (Luc) Verheij.
De jury, bestaande uit Prof. dr. H. (Henk) te Velde, Prof. dr. R.A.M. (Remieg) Aerts en Prof. dr. P. (Piet) de Rooij stelde in haar juryrapport: "Het boek van Carla Hoetink is [....] hoogst relevant en actueel; de betekenis voor het heden is in dit geval geheel evident. Het is voor het begrip van politiek relevant te laten zien hoe bepalend de 'bedrijfscultuur' van het parlement is voor de manier waarop deze institutie functioneert, waarop ze nieuwkomers socialiseert, al of niet tot zelfhervorming in staat is en nieuwe collectieve opvattingen ontwikkelt over hoe je politiek behoort te bedrijven en hoe politici zich dienen te gedragen. [....] Je zou kunnen denken dat een degelijke en gedetailleerde studie als deze alleen iets is voor de fijnproevers onder de directe collega’s, maar niets is minder waar: zowel journalisten als parlementariërs hebben het boek omarmd, het wordt aangehaald door de Kamervoorzitter, en de auteur heeft veel gelegenheid om haar werk in de Kamer verder toe te lichten. Het boek heeft zijn weg gevonden naar de gebruikers in politiek en journalistiek en was finalist van de Prinsjesboekenprijs voor het beste politieke boek van 2019."
De prijs werd mogelijk gemaakt door de Stichting Fonds voor de Geld- en Effectenhandel die tweejaarlijks een prijs van € 12.500,- ter beschikking stelt als aanmoedigingsprijs voor onderzoekers wier onderzoeksresultaten in het jaar van toekenning niet langer dan vijf jaar tevoren zijn gepubliceerd. In het bijzonder komt voor bekroning dat onderzoek in aanmerking dat vanuit een historisch perspectief bijdraagt tot een dieper inzicht in ontwikkelingen die voor Nederland in de huidige tijd relevant zijn.
Op 11 september werden in het Hodshon huis in drie sessies de Jan Brouwer Scriptieprijzen, de Langerhuizen Oeuvreprijs, de Langerhuizen Bate, de Nederlandse Prijs voor ICT-onderzoek, de Kees Schouhamer Immink Prijs, de J.C. Ruigrok Prijs, de Keetje Hodshon Prijs, de Martinus van Marum Prijs en de Nationale Postdocprijs uitgereikt. Al deze prijzen hadden eerder in het jaar uitgereikt zullen worden maar de prijsuitreikingen werden afgelast i.v.m. corona. De prijsuitreikingen, voorgezeten door Prof. dr. Louise Gunning-Schepers, voorzitter van de KHMW, werden live gestreamd omdat maar een beperkt aantal mensen in het Hodshon huis aanwezig kon zijn. U kunt de opnames van de livestream hieronder nakijken. Veel plezier!
Sessie 1 Uitreiking Jan Brouwer Scriptieprijzen
De prijzen werden uitgereikt door Prof. dr. Louise Gunning-Schepers en Prof. dr. Rudy Andeweg, secretaris geestes- en maatschappijwetenschappen KHMW.
Volgorde van de prijsuitreikingen:
JBS gedragswetenschappen aan Rinske Vermeij (RUG). Laudatio door jurylid Prof. dr. Peter van Koppen (VU).
JBS religiewetenschappen en theologie aan Kirsten van der Ham (VU). Laudatio door jurylid Prof. dr. Paul van Geest (Tilburg Univ. & EUR).
JBS economische wetenschappen aan Nitzan Merguei (Univ. Maastricht). Laudatio door Prof. dr. Rudy Andeweg.
JBS rechtswetenschappen, met presentatie door prijswinnaar Tessa Canoy (WUR). Laudatio door Prof. dr. Rudy Andeweg.
JBS geschiedenis aan JaapJan van Zwieten (Univ. Leiden). Laudatio door jurylid Prof. dr. Inger Leemans.
JBS taal- en literatuurwetenschappen aan Alexander Elias (Univ. Leiden). Laudatio door Prof. dr. Rudy Andeweg.
JBS filosofie aan Cleo Foole (Tilburg Univ.). Laudatio door jurylid Prof. dr. Jan-Willem Romeijn.
JBS maatschappijwetenschappen, met presentatie door prijswinnaar Chantal D'Amore (RUG). Laudatio door jurylid Prof. dr. Joop van Holsteyn (Univ. Leiden).
Sessie 2 Uitreiking Langerhuizen Oeuvreprijs, Langerhuizen Bate, Nederlandse Prijs voor ICT-onderzoek, Kees Schouhamer Immink Prijs
De prijzen werden uitgereikt door Prof. dr. Louise Gunning-Schepers, Prof. dr. Ad IJzerman, secretaris natuurwetenschappen KHMW, Prof. dr. ir. Han La Poutré, bestuurslid ICT-onderzoek Platform Nederland (IPN), Joep van Wijk, Program Officer NWO, en Prof. dr. dr.h.c. ir. Kees Schouhamer Immink, emeritus-hoogleraar informatie theorie Universiteit Essen-Duisburg, president Turing Machines BV Rotterdam.
Volgorde van de prijsuitreikingen:
Langerhuizen Oeuvreprijs aan Prof. dr. Hans Mooij (Kavli instituut, TU Delft). Laudatio door jurylid Prof. dr. Joost Frenken, directeur Advanced Research Center for Nanolithography.
Langerhuizen Bate aan Dr. Kristina Ganzinger (AMOLF). Laudatio door jurylid Prof. dr. ir. Tjerk Oosterkamp (Univ. Leiden).
Nederlandse Prijs voor ICT-onderzoek aan Dr. Pablo Cesar (CWI & TU Delft). Laudatio door jurylid Prof. dr. ir. Peter de With (TU Eindhoven).
Kees Schouhamer Immink Prijs aan Dr. ir. Roland van Rijswijk-Deij (NLnet Labs en Univ. Twente). Laudatio door jurylid Prof. dr. ir. Henk Sips (TU Delft).
Sessie 3 Uitreiking J.C. Ruigrok prijs, Keetje Hodshon Prijs, Martinus van Marum Prijs en Nationale Postdocprijs
De prijzen werden uitgereikt door Prof. dr. Louise Gunning-Schepers, Mr. dr. Ton Tekstra, voorzitter van de J.C. Ruigrok Stichting en Prof. dr. ir. Jeroen de Ridder, voorzitter van De Jonge Akademie.
Volgorde van de prijsuitreikingen:
J.C. Ruigrok Prijs aan Dr. Elsemieke Daalder (Univ. Leiden). Laudatio door jurylid Prof. mr. drs. Wouter Veraart (VU).
Keetje Hodshon Prijs aan Dr. Annemarie van Stee (Univ. Leiden). Laudatio door jurylid Prof. dr. René van Woudenberg (VU).
Martinus van Marum Prijs aan Dr. Tom Schirris (Radboud Univ.). Laudatio door jurylid Prof. dr. Wim Hennink (Univ. Utrecht).
Nationale Postdocprijs aan Dr. Siroon Bekkering (Radboud UMC & Royal Children’s Hospital Melbourne. Laudatio door juryvoorzitter Prof. dr. Ad IJzerman (Univ. Leiden).
Voor wie de livestreams heeft gemist: Op deze pagina kunt u de Blauwe Kamer sessies van de KHMW nakijken. Deze online bijeenkomsten vinden plaats op elke eerste donderdag van de maand van 17.00-18.00 uur. Komende bijeenkomsten zijn te volgen via de livestream-knop op de homepage van deze website.
Nederland post-COVID-19 3 juni 2021
Vanuit het besef dat COVID-19 de samenleving in zijn greep heeft, maar dat er met de vaccins ook uitzicht is op een volgende fase dienen zich toekomstvragen aan. Wat is er tijdens corona in de knel gekomen dat we met elkaar wensen te herstellen? En welke kiemen voor vernieuwing hebben de afgelopen maanden het licht gezien, die we juist groter willen maken? In het interdepartementale programma-DG Samenleving en COVID-19 zijn over bovenstaande vragen dialoogtafels georganiseerd (burgerdialogen, middenvelddialogen en wetenschaps- en pioniersdialogen) om ideeën te ontwikkelen voor herstel en vernieuwing.
In de Blauwe Kamer sessie van 3 juni geeft programmadirecteur-generaal Samenleving en COVID-19, Drs. Mark Roscam Abbing, een inleiding waarin hij de highlights en uitkomsten van het interdepartementale overheidsproject over de samenleving na corona toelicht, gevolgd door reflecties van KHMW-leden Prof. dr. Valerie Frissen, directeur SIDN Fonds en bijzonder hoogleraar Digital Technologies and Social Change aan de Universiteit Leiden, en Prof. dr. Beate Volker, hoogleraar stadsgeografie aan de Universiteit Utrecht. Zij namen vanuit de KHMW deel aan de dialoogtafels. De tijdens de sessie getoonde PowerPoint presentaties, alsmede de position paper waaraan wordt gerefereerd, zijn hier in te zien: Presentatie Mark Roscam Abbing & Presentatie Beate Volker & Frissen position paper. Liever een schriftelijk verslag lezen van de bijeenkomst? Dat kan via deze link: Schriftelijk verslag Blauwe Kamer sessie.
.
Leiderschap en Organisatie 1 april 2021
De impact na een jaar corona-crisis op leiderschap en organisaties: wat leren we uit wetenschappelijk onderzoek en wat zijn de ervaringen in de praktijk in enerzijds een snelgroeiend bedrijf als Picnic en anderzijds de noodlijdende culturele sector?
Met Prof. dr. Janka Stoker, hoogleraar leiderschap en organisatieverandering Rijksuniversiteit Groningen, Prof. dr. Mark van Vugt, hoogleraar evolutionaire psychologie en arbeids- en organisatiepsychologie Vrije Universiteit Amsterdam en University of Oxford, Drs. Cathelijne Broers, directeur Prins Bernhard Cultuurfonds, oud-directeur De Nieuwe Kerk / Hermitage Amsterdam en Drs. Michiel Muller, oprichter Picnic. Moderator: Drs. Linda Hovius MBA, ondervoorzitter KHMW. Q&A: Prof. dr. Louise Gunning-Schepers, voorzitter KHMW.
Solidariteit of Polarisatie? 4 maart 2021
Het afgelopen Covid-jaar heeft aangetoond hoe groot de solidariteit kan zijn, als we alleen al kijken naar de manier waarop de zorg gereageerd heeft en hoe groot de maatschappelijke steun daarvoor was. Tegelijkertijd zien we dat een pandemie zoals die van het coronavirus, ook leidt tot een enorme polarisatie, vooral nu de maatregelen zo lang duren. Die twee kanten van de medaille beperken de ruimte die er is om verstandig beleid te voeren en zijn dus een exploratie waard.
Met Prof. dr. Hans Boutellier, bijzonder hoogleraar Polarisatie & Veerkracht Vrije Universiteit Amsterdam, wetenschappelijk adviseur Verwey-Jonker Instituut, Prof. dr. Gabriele Jacobs, Professor of Organisational Behaviour and Culture at the Erasmus School of Social and Behavioral Sciences (ESSB) and Dean of the Erasmus University College (EUC) en Drs. Hester Somsen, plv. Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid en directeur Cybersecurity en Statelijke dreigingen. Dagvoorzitter: Drs. Inge Bryan, lid bestuur KHMW, managing director Fox-IT. Q&A: Prof. dr. Louise Gunning-Schepers, voorzitter KHMW.
Het midden weer centraal 4 februari 2021
Georganiseerd door Stichting de Nationale DenkTank rondom het thema: 'Hoe versterken we welzijn en welvaart en verhogen we regie voor middengroepen, in stad en regio, nu en later?'
De middengroep, de ruggengraat van Nederland, staat onder druk. Dit blijkt uit het onderzoek van de Nationale DenkTank 2020. Zo concurreren middelbaar opgeleiden steeds meer met hoger opgeleiden op het gebied van werken, wonen, grip op financiën en het gevoel van maatschappelijk onbehagen. De huidige coronacrisis legt de problematiek van de middengroep onder een vergrootglas. Alleen als de middengroep weer de aandacht en prioriteit krijgt die zij verdient, kan Nederland met vertrouwen de toekomst tegemoet. Op 15 december lanceerde de NDT het rapport ‘Het midden weer centraal’ met acht oplossingen voor verbetering van het perspectief van de Nederlandse middengroep.
Op 4 februari vertelden de NDT'ers wat de Nationale DenkTank doet en werden vier van deze oplossingen in een interactieve bijeenkomst toegelicht.
De bijeenkomst werd namens de KHMW geopend door René van Rijckevorsel, lid bestuur KHMW en gemodereerd door NDT'ers Amna Mirzaen Floris van der Gronden.
Miljoenennota in coronatijd 1 oktober 2020
Reflecties op de effecten van de Covid-19 pandemie op de economie en de regeringsreactie zoals neergelegd in de miljoenennota. De oktobersessie werd ingevuld door het Wim Drees Fonds, nu de gebruikelijke Drees seminars in Den Haag voorlopig geen doorgang kunnen vinden.
Moderator Manon Leijten, bestuurslid Autoriteit Consument & Markt (ACM) en tot voor kort secretaris-generaal van het ministerie van Financiën.
Inleidingen door en debat met Koen Caminada, hoogleraar empirische analyse van fiscale en sociale regelgeving aan de Universiteit Leiden en vice-decaan faculteit Governance and Global Affairs, Allard Postma, hoofd begrotingsbeleid bij het ministerie van Financiën en Marcel Timmer, hoogleraar economische groei en ontwikkeling aan de Rijksuniversiteit Groningen, tevens directielid Centraal Planbureau (CPB).
Wetenschap en beleid 3 september 2020
De positionering van de wetenschap in de context van de coronacrisis. Het vrijwel onaantastbare gezag van de eerste maanden is tanende en in het politieke debat dreigt de wetenschappelijke basis voor beleid weer secundair te worden. Hoe kunnen we in de komende verkiezingen, in de nasleep van de coronacrisis, de positie van de wetenschap verder versterken?
Met een inleiding door Alexander Rinnooy Kan, oud-voorzitter van de KHMW, in 2015 voorzitter van de Nationale Wetenschapsagenda en recentelijk voorzitter van de evaluatiecommissie NWO.
Debat, met als moderator Louise Gunning-Schepers, voorzitter KHMW, en in de zaal:
Ad IJzerman, secretaris natuurwetenschappen KHMW.
Rudy Andeweg, secretaris geestes- en maatschappijwetenschappen KHMW.
Sierd Cloetingh, universiteitshoogleraar Universiteit Utrecht, president Academia Europaea, oud-vice-president European Research Council.
Ben Feringa, hoogleraar organische chemie Rijksuniversiteit Groningen, lid European Research Council.
Stan Gielen, voorzitter raad van bestuur NWO, persoonlijk hoogleraar Radboud Universiteit Nijmegen.
Jan Kimpen, Chief Medical Officer Royal Philips, oud-voorzitter raad van bestuur UMC Utrecht.
Jet de Ranitz, voorzitter raad van bestuur/CEO SURF, oud-voorzitter college van bestuur Hogeschool InHolland.
Ineke Sluiter, president KNAW, hoogleraar Griekse taal- en letterkunde Universiteit Leiden, Akademiehoogleraar.
Robert-Jan Smits, voorzitter college van bestuur Technische Universiteit Eindhoven, oud-directeur-generaal DG onderzoek & innovatie Europese Commissie.
Carel Stolker, rector magnificus en voorzitter college van bestuur Universiteit Leiden.
Hoe lang is de reis van werken naar helpen. Ontwikkeling van vaccins en antivirale middelen voor een uitbraak.
Met een inleiding door Adam Cohen, directeur Innovation Services Centre for Human Drug Research (CHDR), emeritus-hoogleraar klinische farmacologie LUMC.
Debat, met als moderator Louise Gunning-Schepers, voorzitter KHMW, en in de zaal:
Ad IJzerman, secretaris natuurwetenschappen KHMW, hoogleraar farmacochemie Universiteit Leiden.
Inez de Beaufort, hoogleraar gezondheidsethiek Erasmus Universiteit Rotterdam.
Douwe Breimer, emeritus-hoogleraar farmacologie, oud-rector magnificus & voorzitter college van bestuur Universiteit Leiden.
Anita Hardon, hoogleraar antropologie van zorg en gezondheid Universiteit van Amsterdam.
Marion Koopmans, hoogleraar virologie Erasmus MC Rotterdam.
Pauline Meurs, hoogleraar bestuur van de gezondheidszorg Erasmus Universiteit Rotterdam, voorzitter Prins Bernhard Cultuurfonds, oud-voorzitter Raad voor Volksgezondheid en Samenleving, oud-lid Eerste Kamer der Staten-Generaal.
Alexander Rinnooy Kan, universiteitshoogleraar economie en bedrijfskunde Universiteit van Amsterdam, oud-voorzitter SER, oud-lid Eerste Kamer der Staten-Generaal.
Robert Sauerwein, arts-microbioloog, hoogleraar medische parasitologie Radboud Universiteit Nijmegen, medeoprichter en wetenschappelijk directeur TropIQ Health Sciences.
Mariska Kret wint eerste Mercator Sapiens Stimulus
Op 12 februari is de Mercator Stimulus 2024 uitgereikt aan Mariska Kret. Kret is hoogleraar Cognitieve Psychologie aan de Universiteit Leiden. Ze maakte indruk met haar onderzoek naar emoties bij mensen én mensapen als chimpansees en bonobo's. Aan de feestelijke bijeenkomst werd onder meer meegewerkt door demissionair minister Robbert Dijkgraaf en Nobelprijswinnaar Ben Feringa. Verslag
Vrijdag 18 september werd aan Dr. A.C. (Carla) Hoetink de D.J. Veegens Prijs 2020 uitgereikt voor haar proefschrift ‘Macht der gewoonte. Regels en rituelen in de Tweede Kamer na 1945’ (Radboud Universiteit Nijmegen, maart 2018). Ze ontving de prijs uit handen van Mr. J.P. (Jan Peter) Weitenberg, voorzitter van de Stichting Fonds voor Geld- en Effectenhandel en Prof. dr. L.J. (Louise) Gunning-Schepers, voorzitter van de Koninklijke Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen.
