Shortlist Boerhaave Biografie Prijs 2024

Shortlist Boerhaave Biografie Prijs 2024

Vijf auteurs zijn nog in de race voor de Boerhaave Biografie Prijs 2024, de prijs voor de beste Nederlandse biografie over een wetenschapper. Juryleden prof. dr. E.A. (Lisa) Kuitert, prof. dr. H.W. (Hendrik) Lenstra, en prof. dr. T. (Theunis) Piersma selecteerden na rijp beraad uit 22 genomineerde biografieën over wetenschappers, gepubliceerd in de periode 2021-2023, een shortlist van vijf titels.

De shortlist bestaat uit:

De geselecteerde titels in deze shortlist omvatten een aansprekende verdeling over verschillende gebieden van wetenschap: filosofie, economie, natuurkunde, taalkunde en rechten. Overigens waren de hoofdpersonen van deze biografieën vaak multitalenten die op meerdere terreinen – zowel in de wetenschap als daarbuiten – actief waren.

De winnaar van de Boerhaave Biografie Prijs 2024 ontvangt op vrijdag 8 november tijdens een feestelijke bijeenkomst in het Haarlemse Hodshonhuis de originele Boerhaave-medaille (naar een stempel uit 1869) en een geldbedrag van € 2.500,-.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

De Boerhaave Biografie Prijs is een initiatief van de Koninklijke Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen en Rijksmuseum Boerhaave en sluit aan bij het toegenomen belang van het genre ‘biografie’ in de wetenschapsgeschiedenis. De prijs wordt iedere drie jaar uitgereikt. In 2012 ging de prijs naar Kees Schuyt, auteur van Het spoor terug: J.B. Charles / W.H. Nagel 1910 - 1983 (Balans, 2010), in 2015 naar Patricia Faasse, auteur van Een beetje opstandigheid. Johanna Westerdijk. De eerste vrouwelijke hoogleraar van Nederland (Atlas Contact, 2012), in 2018 naar Jaap Verheul, auteur van De Atlantische pelgrim. John Lothrop Motley en de Amerikaanse ontdekking van Nederland (Boom 2017) en in 2021 naar Frits Berends en Dirk van Delft, Lorentz, gevierd fysicus, geboren verzoener (Prometheus, 2019).

De Koninklijke Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen is opgericht in 1752 met als doel de wetenschap te bevorderen en een brug te slaan tussen wetenschap en samenleving. Dit gebeurt in iedere periode op een eigentijdse manier, onder andere door het uitreiken van wetenschappelijke prijzen, het uitschrijven van prijsvragen en het organiseren van lezingen en symposia. De Maatschappij is sinds 1841 gevestigd in het monumentale Hodshonhuis aan het Spaarne in Haarlem.

Rijksmuseum Boerhaave toont de belangrijkste ontdekkingen en uitvindingen uit de Nederlandse wetenschapsgeschiedenis en was in 2019 Europees Museum van het Jaar. Het museum heeft als visie om een zo breed mogelijk publiek te betrekken bij wetenschappelijke en technologische ontwikkelingen. Zo ontstaat er meer begrip van wetenschap en de prestaties van onderzoek en innovatie.

KHMW-jaarvergadering 2024 in foto’s

KHMW-jaarvergadering 2024 in foto’s

Op zaterdag 25 mei vond in het Hodshonhuis de jaarvergadering voor leden van de KHMW plaats. Tijdens deze bijeenkomst werd afscheid genomen van drie bestuursleden: prof. dr. L.J. (Louise) Gunning-Schepers, voorzitter, mr. R.J. (Rutger) graaf Schimmelpenninck, penningmeester, en jhr. mr. A.A. (Albert) Röell. Drs. A.P.H.M. (Linda) Hovius MBA werd tot voorzitter benoemd en D.F. (Didier) Maclaine Pont MBA tot penningmeester. Daarnaast traden prof. dr. G.T.M. (Geert) ten Dam en mr. drs. P.P.M. (Paul) Nielen toe tot het bestuur. De Haarlemse Voordracht werd verzorgd door prof. dr. W.B. (Wim) Drees. Traditiegetrouw werd de dag afgesloten met een aspergemaaltijd.

Onthulling van het portret van Louise Gunning-Schepers. Schilderes: Annelies Hoek. Louise Gunning was de eerste vrouwelijke voorzitter van de KHMW.

Linda Hovius wordt tot voorzitter benoemd.

Didier Maclaine Pont, de nieuwe penningmeester van de KHMW.

Geert ten Dam (uiterst rechts) wordt voorgesteld als nieuw bestuurslid.

Het nieuwe bestuurslid Paul Nielen (rechts) met secretariaatsmedewerkers Édith van Leerdam en Rob Pol.

Twee kersverse ereleden.

Het oude en het nieuwe bestuur bijeen. Uiterst rechts: secretaris-directeur Saskia van Manen.

De KHMW telt nu vier ereleden: ir. M.C. (Maarten) van Veen, mr. R.J. (Rutger) Schimmelpenninck, prof. dr. L.J. (Louise) Gunning-Schepers en prof. dr. A.H.G. (Alexander) Rinnooy Kan.

Haarlemse Voordracht door prof. Wim B. Drees.

Klik hier voor de tekst van de Haarlemse Voordracht door prof. dr. W.B. (Wim) Drees.

 

Foto's: Stephanie Driessen

 

 

 

Verslag uitreiking KHMW Van der Aa Oeuvreprijs, KHMW Van der Knaap Proefschriftprijs en KHMW Proefschriftprijs Interdisciplinariteit

Verslag uitreiking KHMW Van der Aa Oeuvreprijs, KHMW Van der Knaap Proefschriftprijs en KHMW Proefschriftprijs Interdisciplinariteit

Op dinsdag 28 mei 2024 werden er 's middags tijdens een tweede feestelijke bijeenkomst in het Hodshonhuis nóg eens drie prijzen uitgereikt: de KHMW Van der Aa Oeuvreprijs, de KHMW Van der Knaap Proefschriftprijs en de KHMW Proefschriftprijs Interdisciplinariteit.

KHMW Van der Knaap Proefschriftprijs 2024
De KHMW Van der Knaap Proefschriftprijs wordt sinds 2010 iedere drie jaar uitgereikt, ter bekroning van oorspronkelijk onderzoek op het terrein van de sociale geografie en regionale economie. Dit jaar ging de prijs, waaraan een bedrag van € 10.000,- verbonden is, naar dr. Felix Pot, voor zijn proefschrift The Extra Mile. Perceived Accessibility in Rural Areas, waarop hij in 2023 aan de Rijksuniversiteit Groningen promoveerde.
De jury, bestaand uit prof. dr. Marjolein Caniëls, hoogleraar Organizational Learning aan de Open Universiteit, en prof. dr. Maarten van Ham, hoogleraar stadsgeografie aan de Technische Universiteit Delft, heeft veel waardering voor Pots onderzoek, dat zowel methodologisch rijk als inhoudelijk relevant is. 'Vooral in een tijd waarin de "kloof" tussen stad en platteland als gevolg van schaalvergroting een groeiend onderwerp van discussie is, is het onderzoek van dr. Pot bijzonder relevant', aldus het juryrapport. 'Hij introduceert een vernieuwend perspectief door inzichten rond de beleving van bereikbaarheid af te zetten tegen traditionele bereikbaarheidsanalyses. Hiermee draagt hij bij aan het adresseren van actuele beleidsuitdagingen, zowel inhoudelijk als methodologisch.'
Het juryrapport werd voorgelezen door prof. dr. Wim B. Drees, wetenschappelijk secretaris geestes- en maatschappijwetenschappen van de KHMW. De prijs werd uitgereikt in het bijzijn van de naamgever en donateur van de prijs, prof. dr. Bert van der Knaap.

Lees hier het juryrapport van de KHMW Van der Knaap Proefschriftprijs 2024.
Lees hier een interview met Felix Pot, laureaat.

V.l.n.r. prof. dr. Bert van der Knaap (donateur), Felix Pot (laureaat), Wim B. Drees (wetenschappelijk secretaris KHMW), Linda Hovius (voorzitter KHMW)

Felix Pot vertelt over zijn onderzoek.

 

KHMW Proefschriftprijs Interdisciplinariteit 2024
Dr. Elizabeth Schram-Mulley (ESM) Stichting stelt sinds 2023 jaarlijks een proefschriftprijs van € 10.000,- beschikbaar ter bekroning van onderzoek met een bijzonder interdisciplinair karakter dat de grenzen tussen de klassieke alfa/bèta/gamma-wetenschapsgebieden overbrugt. De prijs, die dit jaar voor de tweede keer werd uitgereikt, ging naar dr. Janna de Boer, voor haar proefschrift Voices. A clinical computational psycholinguistic approach to language and hallucinations in schizophrenia spectrum disorders, waarop ze in 2023 aan de Rijksuniversiteit Groningen is gepromoveerd.
De jury, bestaande uit prof. dr. Winald Gerritsen, emeritus-hoogleraar immunotherapie, i.h.b. urologische tumoren aan het Radboud UMC, prof. dr. ir. dr.h.c. Joost-Pieter Katoen, hoogleraar Formal Methods aan de Universiteit Twente, prof. dr. Aafke Komter, emeritus-hoogleraar comparative studies of social solidarity aan de Universiteit Utrecht, en prof. dr. Eric Moormann, emeritus-hoogleraar klassieke archeologie Radboud Universiteit, was niet alleen onder de indruk van het interdisciplinaire karakter van De Boers aanpak, maar ook van de praktische toepasbaarheid van haar bevindingen. De jury schrijft: 'Dit proefschrift is naar het oordeel van de jury om drie redenen een voortreffelijke kandidaat voor de toekenning van de KHMW-prijs: (1) het laat zien hoe interdisciplinair onderzoek tot vernieuwende inzichten kan leiden in de wijze waarop SSD via gesproken en waargenomen taal tot uitdrukking komt; (2) het toont de diagnostische mogelijkheden (bijv. het onderscheiden van variaties op het SSD-spectrum) aan van computergestuurde taalanalyses op het gebied van SSD en andere psychiatrische aandoeningen; (3) de bredere toepasbaarheid in de klinische praktijk (bijv. voorspelling van risico op SSD) vormt een belangrijk pluspunt van dit proefschrift. De complexe thematiek van dit proefschrift weet Janna de Boer bovendien in een uitermate heldere en ook voor leken toegankelijke stijl te presenteren.'

Lees hier het juryrapport van de KHMW Proefschriftprijs Interdisciplinariteit.
Lees hier een interview met Janna de Boer, laureaat.

V.l.n.r. Cees Hoogenboom (bestuurslid ESM Stichting), Janna de Boer (laureaat), Aafke Komter (jurylid), Linda Hovius (voorzitter KHMW)

Janna de Boer

 

KHMW Van der Aa Oeuvreprijs
De KHMW Van der Aa Oeuvreprijs werd dit jaar voor het eerst uitgereikt. De KHMW Van der Aa Oeuvreprijs is bedoeld voor een wetenschapper die zich verdienstelijk heeft gemaakt op het gebied van de geestes- en maatschappijwetenschappen. Aan deze prijs is een geldbedrag van € 25.000,- euro verbonden. De eerste winnaar van de KHMW Van der Aa Oeuvreprijs is prof. dr. Paul van Lange, hoogleraar Sociale Psychologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam.
Volgens de jury, bestaand uit prof. dr. Damiaan Denys, hoogleraar psychiatrie aan de Universiteit van Amsterdam, prof. dr. Hilde Geurts, hoogleraar klinische neuropsychologie aan de Universiteit van Amsterdam, prof. dr. Peter van Koppen, emeritus-hoogleraar rechtspsychologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam, en prof. dr. Hanna Swaab, hoogleraar neuropedagogiek en ontwikkelingsstoornissen aan de Universiteit Leiden, stak Paul van Lange met kop en schouders boven de andere genomineerden uit. 'Paul van Lange heeft op vruchtbare wijze concepten als coöperatie, vertrouwen, reputatie, heuristieken en normatief gedrag tot onderwerp van onderzoek gemaakt en is in staat gebleken daaruit directe lijnen te trekken naar de actualiteit van alledag en adviezen te geven over prangende maatschappelijke problemen', aldus het juryrapport.

Lees hier het juryrapport van de KHMW Van der Aa Oeuvreprijs.
Lees hier een interview met prof. dr. Paul van Lange, laureaat.

 

Paul van Lange ontvangt de oorkonde uit handen van jurylid Peter van Koppen; Linda Hovius (voorzitter KHMW) staat klaar met de medaille.

Paul van Lange over het belang van reputatie.

V.l.n.r. Yvonne van Rooy (juryvoorzitter Proefschriftprijs Interdisciplinariteit), Janna de Boer (laureaat), Aafke Komter (jurylid), Felix Pot (laureaat), prof. Van der Knaap (donateur), Paul van Lange (laureaat), Peter van Koppen (jurylid), Linda Hovius (voorzitter KHMW), Wim B. Drees (wetenschappelijk secretaris KHMW), Hilde Geurts (jurylid Van der Aa Oeuvreprijs), Cees Hoogenboom (ESM Stichting), Fusien Bijl de Vroe-Verloop (juryvoorzitter Van der Aa Oeuvreprijs)

Klik hier om naar een verslag van het ochtendprogramma te gaan: de uitreiking van de KHMW Langerhuizen Oeuvreprijs en de KHMW Langerhuizen Bate. 

Foto's: Anja Robertus

Verslag prijsuitreiking KHMW Langerhuizen Oeuvreprijs en KHMW Langerhuizen Bate

Verslag prijsuitreiking KHMW Langerhuizen Oeuvreprijs en KHMW Langerhuizen Bate

Op 28 mei vonden er in het Hodshonhuis, de zetel van de KHMW in Haarlem, maar liefst twee feestelijke bijeenkomsten plaats. 's Ochtends werden om te beginnen de KHMW Langerhuizen Bate en de KHMW Langerhuizen Oeuvreprijs uitgereikt. Beide prijzen waren dit jaar bestemd voor wetenschappers die zich bezighouden met de filosofie en geschiedenis van de natuurwetenschappen. De Langerhuizen Bate ging naar wetenschapshistoricus dr. Robert-Jan Wille. De Langerhuizen Oeuvreprijs kende twee laureaten: prof. dr. Dennis Dieks en prof. dr. Floris Cohen. Alle prijswinnaars zijn (oud-) medewerkers van de Universiteit Utrecht.

KHMW Langerhuizen Bate
De Langerhuizen Bate is een jaarlijkse onderzoeksbate ter bevordering van natuurwetenschappelijk onderzoek. Dr. Robert-Jan Wille ontvangt de Langerhuizen Bate voor zijn onderzoek naar de wetenschappelijke belangstelling voor de mesosfeer tegen de achtergrond van de Koude Oorlog. Aan de Langerhuizen Bate is een bedrag van 25.000 euro verbonden. Het geld van deze prijs stelt Wille onder meer in staat archiefonderzoek te gaan doen in Zweden en in Alaska, en de Europese raketbasis in het Zweedse Kiruna en de Noorse raketbasis op het eiland Andøya te bezoeken.
De jury bestond uit prof. dr. Karin Bijsterveld, hoogleraar wetenschap technologie en cultuur aan de Universiteit Maastricht, en prof. dr. Theo Kuipers, emeritus-hoogleraar wetenschapsfilosofie aan de Rijksuniversiteit Groningen. Prof. Kuipers was tijdens de prijsuitreiking persoonlijk aanwezig om de laudatio voor te lezen. Volgens de jury is Willes onderzoek 'origineel, spannend en interdisciplinair'. 'Willes internationale ervaring en zijn eerdere boeken bieden vertrouwen in een goede afloop. Het voorstel is heel toegankelijk geformuleerd, en het archiefonderzoeksplan is gedetailleerd en adequaat. De jury verwacht dat het onderzoek, ook gezien de actualiteit van de klimaatproblematiek, een groot publiek zal aanspreken', aldus het juryrapport.

Lees hier de tekst van het juryrapport van de Langerhuizen Bate 2024.
Lees hier een interview met dr. Robert-Jan Wille, de laureaat.

Jurylid Theo Kuipers feliciteert Robert-Jan Wille.

V.l.n.r.: Ad IJzerman (wetenschappelijk secretaris natuur- en medische wetenschappen KHMW), Robert-Jan Wille (laureaat), Linda Hovius (voorzitter KHMW) en Theo Kuipers (jurylid)

 

KHMW Langerhuizen Oeuvreprijs
De KHMW Langerhuizen Oeuvreprijs wordt jaarlijks uitgereikt als eerbetoon aan een wetenschapper die zich verdienstelijk heeft gemaakt op het gebied van de natuurwetenschappen. In 2024 stonden de geschiedenis en filosofie van de natuurwetenschappen centraal. Evenals in voorgaande jaren waarin de prijs is uitgereikt, had de jury in eerste instantie de intentie één persoon als prijswinnaar te selecteren. Dat bleek echter met dit tweetal heel lastig, omdat ze met hun onderzoek beiden baanbrekende bijdragen hebben geleverd. Daarom werd besloten de prijs ex aequo toe te kennen. Professor Dennis Dieks vertegenwoordigt (vooral) de filosofie en professor Cohen (vooral) de geschiedenis van de natuurwetenschappen; ze zijn dus gelijkwaardig in twee verschillende disciplines.
De jury van de Langerhuizen Oeuvreprijs 2024 bestond uit prof. dr. Johan van Benthem, emeritus-universiteitshoogleraar logica aan de Universiteit van Amsterdam, prof. dr. Lodi Nauta, hoogleraar geschiedenis van de filosofie aan de Rijksuniversiteit Groningen,  en prof. dr. ir. Peter-Paul Verbeek, rector-magnificus en hoogleraar filosofie en ethiek van wetenschap en technologie in een veranderende wereld aan de Universiteit van Amsterdam.

Lees hier de tekst van het juryrapport van de Langerhuizen Oeuvreprijs 2024.
Lees hier een interview met prof. dr. Dennis Dieks, laureaat.
Lees hier een interview met prof. dr. Floris Cohen, laureaat.

De twee laureaten van de Langerhuizen Oeuvreprijs 2024: Floris Cohen (links) en Dennis Dieks (rechts)

Dennis Dieks vertelt over zijn bekroonde oeuvre.

Dankwoord Floris Cohen

V.l.n.r. Ad IJzerman (wetenschappelijk secretaris), Theo Kuipers (jurylid Langerhuizen Bate), Robert-Jan Wille (laureaat Langerhuizen Bate), Linda Hovius (voorzitter KHMW), Dennis Dieks en Floris Cohen (laureaten Langerhuizen Oeuvreprijs), Wim Drees (wetenschappelijk secretaris KHMW), Marjan Scharloo (juryvoorzitter Langerhuizen Oeuvreprijs)

Klik hier om naar het verslag over het middagprogramma te gaan: de uitreiking van de Van der Aa Oeuvreprijs, de Van der Knaap Proefschriftprijs en de Proefschriftprijs Interdisciplinariteit.

Foto's: Anja Robertus

 

 

 

 

 

 

83e Haarlemse Voordracht: ‘Waarom Deo et Patriae? Geloof én wetenschap in de eerste jaren van de Hollandsche Maatschappij’

83e Haarlemse Voordracht: ‘Waarom Deo et Patriae? Geloof én wetenschap in de eerste jaren van de Hollandsche Maatschappij’

Op 25 april vond de jaarvergadering van de KHMW plaats. Bij deze gelegenheid hield prof. dr. Willem B. Drees, secretaris voor de geestes- en maatschappijwetenschappen KHMW, de 83e Haarlemse Voordracht onder de titel ‘Waarom Deo et Patriae? Geloof én wetenschap in de eerste jaren van de Hollandsche Maatschappij’.

Is de Hollandsche Maatschappij wel opgericht als een wetenschappelijk genootschap? Waarom is dan het devies Deo et Patriae, voor God en Vaderland? Wat waren eigenlijk de oorspronkelijke doelstelling en naam? Hoe waren geloof en wetenschap voor de eerste leden verweven? En is in onze tijd Deo et Patriae aanvaardbaar? Gevaarlijk of een onschuldig relict? Of kan het nog een positieve betekenis hebben?

Download hier de tekst van de 83e Haarlemse Voordracht.

 

Prof. dr. Willem B. Drees