VROEGE VOGELS winnaar Irispenning voor Excellente Wetenschapscommunicatie 2024
Op vrijdag 4 oktober is in het tv-programma Tijd voor MAX bekendgemaakt dat Vroege Vogels de Irispenning 2024 voor Excellente Wetenschapscommunicatie krijgt.
‘Als geen ander instituut – want een instituut kunnen we het zeker noemen – weet Vroege Vogels de mensen bewust te maken van de natuur om hen heen’, aldus de jury van de Irispenning. ‘“Advocaat van de natuur en spreekbuis van het milieu”, zo noemt radio- en televisieprogramma Vroege Vogels zich. “Je dagelijkse portie natuur!”, heet het op Instagram. In Vroege Vogels wordt veel door die natuur heengelopen, al dan niet op kaplaarzen. En er wordt vol vrolijke nieuwsgierigheid en vaak ook met ontzag naar planten en dieren, zwammen en schimmels gekeken. Met al die goed onderbouwde natuurverhalen lokt Vroege Vogels een publiek naar de wetenschap dat misschien niet eens per se wetenschap zoekt, maar het wel krijgt. Al 46 jaar brengt het programma thema’s als klimaatverandering, milieuvervuiling en het belang van biodiversiteit onder de aandacht van een breed publiek, via steeds meer kanalen. Omdat Vroege Vogels natuur dichtbij brengt en zo bijdraagt aan het voortbestaan ervan, verdient het programma de Irispenning 2024.’
Op de Avond van Wetenschap & Maatschappij, maandag 7 oktober in de Pieterskerk in Leiden, wordt de prijs door minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Eppo Bruins uitgereikt aan het team van Vroege Vogels. De Irispenning bestaat uit een geldbedrag van tienduizend euro, beschikbaar gesteld door de Koninklijke Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen, en een penning, vervaardigd door Jennifer Hoes. De prijs wordt mede ondersteund door de Universiteiten van Nederland. De Irispenning voor Excellente Wetenschapscommunicatie is in 2019 in het leven geroepen door de drie door het Rijk gesteunde wetenschapsmusea: NEMO Science Museum, Rijksmuseum Boerhaave en Teylers Museum. De prijs wordt financieel gesteund door de Koninklijke Hollandse Maatschappij der Wetenschappen en de Universiteiten van Nederland, en staat onder auspiciën van de Stichting De Avond van Wetenschap & Maatschappij die ook het podium biedt voor de prijsuitreiking op de jaarlijkse Avond van Wetenschap & Maatschappij. Afgelopen jaar werd de vijfde Irispenning uitgereikt aan Ionica Smeets. Eerdere winnaars van de Irispenning zijn de Universiteit van Nederland (2022), Marion Koopmans (2021), Lowlands Science (2020) en Robbert Dijkgraaf (2019).
Over de Irispenning
In tijden van toenemende polarisatie, verharding van het publieke debat en zogeheten alternatieve waarheden is er misschien meer dan ooit nood aan onweerlegbare feiten, gefundeerde voorspellingen en bewezen onderzoeksresultaten. Goede wetenschapscommunicatie is onontbeerlijk om het grote belang van wetenschappelijk en technologisch onderzoek voor de samenleving te onderstrepen.
De Irispenning is bestemd voor instellingen, projecten of personen in Nederland die gedurende langere tijd – minimaal vijf jaar – op innovatieve en eigenzinnige wijze een breed publiek weten te bereiken en te informeren over onderwerpen op het terrein van wetenschap en techniek. Een aantoonbare aanjaagfunctie in het maatschappelijk debat strekt tot aanbeveling. Eenmalige prestaties komen niet in aanmerking voor de prijs. De prijs is genoemd naar de Griekse godin Iris, godin van de regenboog en vliegensvlugge boodschapster van de goden. De veelkleurige, goudgevleugelde Iris bracht via de brug tussen hemel en aarde, de regenboog, boodschappen van de goden naar de mensen.
Jury Irispenning 2024
Linda Hovius (juryvoorzitter)
voorzitter Koninklijke Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen
Caspar van den Berg
voorzitter Universiteiten van Nederland
Marc de Beyer
directeur Teylers Museum
Ellen de Bruin
schrijver en redacteur NRC Handelsblad
Amito Haarhuis
directeur Rijksmuseum Boerhaave
Géke Roelink
directeur NEMO Science Museum
Jurysecretariaat: Roderick Hageman, Verstegen & Stigter culturele projecten
Drie wetenschapsmusea – NEMO Science Museum, Rijksmuseum Boerhaave en Teylers Museum – hebben een prijs in het leven geroepen die excellente wetenschapscommunicatie bekroont: de Irispenning. Doelstelling is het stimuleren van originele en effectieve vormen van wetenschapscommunicatie. De prijs van € 10.000,- wordt jaarlijks uitgereikt op de Avond van Wetenschap & Maatschappij. Het prijzengeld wordt beschikbaar gesteld door de KHMW. De prijs werd in 2019 toegekend aan Robbert Dijkgraaf, in 2020 aan Lowlands Science, in 2021 aan Marion Koopmans, in 2022 aan Universiteit van Nederland en in 2023 aan Ionica Smeets. 