Verslag Winterlezing 2020

Op 8 februari hield Ir. O. (Onno) van de Stolpe, CEO Galapagos, de jaarlijkse Winterlezing. Hieronder is een samenvatting van zijn lezing in te zien.

DE LEVENSWEG VAN EEN FARMACEUTISCHE STARTUP ZIT VOL HOBBELS EN KUILEN

Sinds enkele weken is Galapagos het meest waardevolle biotechbedrijf van Europa. De weg daar naartoe zat echter vol met hobbels en kuilen, vertelde directeur Onno van de Stolpe tijdens de KHMW Winterlezing op 8 februari. Zijn advies voor starters: ‘Volg je eigen plan, en laat je niet van de wijs brengen.’

Wie een medicijn wil ontwikkelen, moet een lange adem hebben. Daarover kan Onno van de Stolpe meepraten. Hij is directeur van het Belgisch-Nederlandse Galapagos, een farmaceutisch bedrijf waarvan Van de Stolpe in 1999 een van de medeoprichters was. En hoewel het bedrijf dus al meer dan twintig jaar bestaat, brengt het naar verwachting pas deze zomer zijn eerste medicijn op de markt.

De geboorte van een ontstekingsremmer

Tijdens de Winterlezing vertelde Van de Stolpe – die ook als directeur is aangesloten bij de KHMW – in geuren en kleuren wat voor lange weg het bedrijf en zijn reumamedicijn filgotinib de afgelopen twee decennia hebben afgelegd. Al doende gaf hij daarbij adviezen aan startende ondernemers in de farmaceutische sector. Want één ding werd al gauw duidelijk: een medicijn ontwikkel je niet op een achternamiddag.

Het medicijn filgotinib is een ontstekingsremmer die bepaalde signaalroutes voor ontstekingen blokkeert. Dat kan zorgen voor een afname van de pijn en zwelling in de gewrichten bij mensen met reuma. Voordat het zover was, moesten de werknemers van Galapagos echter eerst het juiste eiwit zien te vinden dat hiervoor de boosdoener was, en daarvoor waren veel kostbare onderzoeken nodig.

‘Fabrikanten hebben pas interesse op het moment dat je bij proefpersonen hebt aangetoond dat een medicijn zijn werk doet en veilig is,’ zei Van de Stolpe. ‘Maar om dat aan te tonen heb je wel klinische studies met patiënten nodig. Je moet dus een manier vinden om die onderzoeksperiode financieel te overbruggen.’

Durfinvesteerders en beursgang

En dus moest Galapagos op avontuur. In 2002 ging het bedrijf in zee met een aantal durfinvesteerders. Met hun investering kon het Belgisch-Nederlandse bedrijf weer even vooruit, maar dat kwam wel met een prijskaartje. Van de Stolpe: ‘Waar de investeerders continu hamerden op resultaten op de korte termijn, dacht ik liever aan de langetermijnvisie voor zijn bedrijf. Het was niet de relatie die botste, maar de filosofie.’

Drie jaar later besloot Galapagos haar onafhankelijkheid terug te claimen door het bedrijf naar de beurs te brengen. Ook nam het bedrijf enkele andere ondernemingen over die meer gespecialiseerd waren in farmaceutische dienstverlening. Voortaan konden farmaceutische bedrijven en universiteiten tegen betaling van ‘uurtje-factuurtje’ gebruik maken van de faciliteiten van Galapagos. Later ging Galapagos zich weer volledig richten op medicijnontwikkeling, maar het zorgde in ieder geval tijdelijk voor een gestage stroom aan inkomsten.

Ondertussen kon kandidaatmedicijn filgotinib eindelijk aan de eerste proeven worden onderworpen. Eerst bij een klein aantal reumapatiënten in Moldavië, maar in 2015 al op een flinke steekproef van maar liefst 900 mensen. De resultaten waren goed: veel patiënten konden zich al snel vrijer bewegen of zelfs piano spelen. ‘Pas op dat moment begon de waardecreatie,’ zei Van de Stolpe. ‘Moesten we voorheen actief op bedrijven afstappen, nu kwamen ze voor het eerst uit eigen beweging naar óns toe.’

Deal met huwelijkse voorwaarden

Missie geslaagd? Nog niet helemaal. Want juist een opkomend bedrijf moet beducht zijn op een overname door de concurrent, en dat is niet wat Van de Stolpe in gedachte heeft voor Galapagos. Het zou het einde kunnen betekenen voor het innovatieve karakter van zijn bedrijf, meende hij. En een verschil van inzicht is natuurlijk ook niet ideaal voor zijn eigen loopbaan. ‘Aandeelhouders stemmen nou eenmaal met hun voeten,’ zegt hij lachend.

En dus sloot Galapagos in december 2017 een deal met het biofarmaceutische bedrijf Gilead. Op huwelijkse voorwaarden, dat wel. Het Amerikaanse bedrijf kreeg een deel van de medicijnopbrengsten op de markt buiten Europa, maar garandeerde in ruil daarvoor dat Galapagos tien jaar lang onafhankelijk mag blijven. Bovendien investeert de Amerikaanse partner flink in het Belgisch-Nederlandse medicijnonderzoek, en krijgt Galapagos het alleenrecht om de Europese markt uit te bouwen. De beurs reageerde enthousiast op het nieuws: het aandeel Galapagos schoot omhoog. In de komende jaren wordt het bedrijf bovendien uitgebouwd van duizend naar 1400 werknemers. En dan moet de verkoop van filgotinib dus nog beginnen.

‘Laat je niet van de wijs brengen’

Hoe verklaart Van de Stolpe zijn succes? ‘De belangrijkste les die ik aan farmaceutische startups wil meegeven is: volg je eigen plan. Laat je niet te snel van de wijs brengen, bijvoorbeeld door durfinvesteerders die alleen maar gefocust zijn op resultaat op de korte termijn. Het is natuurlijk goed om flexibel te blijven, maar het is ook belangrijk om altijd het grote plaatje in de gaten te houden.’

De farmaceutische industrie ligt regelmatig onder vuur vanwege dure medicijnprijzen. Hoe denkt Van de Stolpe over deze maatschappelijke discussie, vraagt een van de KHMW-leden zich af in de vragenronde? ‘Een bedrijf moet kortstondig een monopolie kunnen hebben op een bepaalde werkzame stof, anders kun je de hoge investeringen niet terugverdienen,’ zegt de directeur bedachtzaam. ‘Vandaar dat er een octrooirecht is van twintig jaar. Ik vind dat een mooie periode, want het legt tegelijkertijd een druk op je schouders om het middel binnen zo kort mogelijke tijd naar de consument te brengen. Het dwingt je om de waarde van een medicijn snel te verzilveren, om die omzet vervolgens te investeren in nieuwe medicijnontwikkeling.’

Dit verslag werd opgesteld door Merijn van Nuland, Van Nuland Tekst en Advies.